دادرسی کیفری

تحصیل مال غیر با استفاده متقلبانه از رایانه

کلاهبرداری رایانه ای

تحصیل مال غیر با استفاده متقلبانه از رایانه

در حال حاضر، کلاهبرداری رایانه ای، اینترنتی یا آنلاین اصطلاحات رایجی است که به حکم قانون می تواند از جرائم در حکم کلاهبرداری تلقی شود، و به تحصیل مال غیر با استفاده از روش متقلبانه به وسیله رایانه اطلاق شود.[۱]

یکی از روش های رایج فریبکاران از طرقی مانند فيشينگ است که به موردی گفته می شود که، به‌ وسیله هکر یا حمله‌کننده با انتساب به شخص یا سازمانی معتبر برای دزدیدن اطلاعات حساس مانند نام کاربری، رمز عبور و رمز کارت‌های اعتباری ربوده می شود. در این نوع کلاهبرداری، اصولاً زیان دیده، اموال خود را به کلاهبردار تسلیم نمی کند بلکه در بیشتر موارد از حساب او، سوء استفاده به عمل آمده و بدهکار می شود و یا از حساب مربوط به نحو متقلبانه و برخلاف رضایت و اطلاع ذینفع برداشت می شود.

این امر مورد توجه قانون تجارت الکترونیکی تحت عنوان کلاهبرداری رایانه ای قرار گرفته و هم چنین به جعل رایانه ای نیز اشاره شده تا امکان سوء استفاده از فضای دیجیتال به حداقل برسد.

توضیح اینکه، در اجرای قانون تجارت الكترونیكی، مجازات كلاهبرداری رایانه ای، حبس از یك سال تا سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال مأخوذه، و نیز ردّ مال به صاحبان‌ اموال‌ می باشد.[۲] ممکن است كلاهبرداری رایانه ای همراه با جرائم دیگری مانند جعل یا استفاده از كارتهای‌ مجعول اتفاق بیفتد. بدین ترتیب چنانچه ایجاد یا محو یا تغییر داده‌ها و كلید علائم و كد های قابل‌ پردازش در سیستم رایانه‌ای بدون تحصیل وجه‌، مال یا امتیاز باشد، جرم جعل رایانه ای نیز موضوع قانون تجارت الكترونیك می باشد، که در این خصوص قانونگذار مقرر داشته: “هركس در بستر مبادلات ‌الكترونیكی‌، از طریق ورود، تغییر، محو و توقف (داده پیام‌) و مداخله در پردازش (داده پیام‌) و سیستم‌های رایانه‌ای‌، و یا استفاده از وسایل كاربردی سیستم‌های رمزنگاری تولید امضاء مثل كلید اختصاصی‌، بدون مجوز امضاء كننده و یا تولید امضای فاقد سابقه ثبت در فهرست دفاتر اسناد الكترونیكی و یا عدم انطباق آن وسایل با نام دارنده در فهرست مزبور و اخذ گواهی مجعول و نظایر آن ‌اقدام به جعل (داده پیام‌) های دارای ارزش مالی و اثباتی نماید تا با ارائه آن به مراجع اداری‌، قضایی‌، مالی و غیره به عنوان (داده پیام‌) های معتبر استفاده نماید جاعل محسوب و به مجازات حبس از یك تا سه سال و پرداخت جزای نقدی به میزان پنجاه میلیون ریال محكوم می‌شود.”[۳] هم چنین به موجب تبصره آن مجازات شروع به این جرم، حداقل مجازات در این ماده می باشد.

مراحل تنظیم شکایت در دادسرای مبارزه با جرائم رایانه ای و اینترنتی

اگر فردی به هر نحوی مورد کلاهبرداری و یا سود جویی اینترنتی قرار گیرد، می تواند از طریق مجتمع قضایی مبارزه با جرائم رایانه ای و اینترنتی، شکایت خود را پیگیری نماید. در ابتدای امر بایستی یک شکواییه در سایت قوه قضاییه به آدرس  http:// www.adliran.irثبت شود و باید به قسمت ارائه شکوائیه مراجعه شود. در این صفحه شکواییه ای تنظیم و در صفحات بعدی به ترتیب اطلاعات شاکی و متشکی عنه وارد می شود. در پایان کار علاوه بر زدن دگمه ی ارسال یک پرینت از شکواییه تهیه و با در دست داشتن شکواییه به مجتمع فوق مراجعه شود. در پی ورود باید به اتاق “عریضه نویسی” مراجعه و پس از دریافت یک سری اطلاعات برای تهیه ی تمبر اقدام شود.

نکات ضروری هنگام تنظیم شکایت

– چنانچه در پرونده های مربوط به جرائم رایانه ای مدارک کافی در پرونده موجود باشد، دیگر نیازی به مراجعات مکرر نیست، اما حداقل یکبار مراجعه به دادسرا ضرورت دارد.

– توجه شود که در این موارد حتی ایمیل ها و چت های صورت گرفته در یاهو مسنجر هم اعتبار دارند. به همین دلیل در پرینت گرفتن و ذخیره کردن محتویات چت ها کوتاهی نشود. ضمن اینکه مدارک موجود در سایتهای معتبر اعتبار بیشتری دارند. مثلا اگر از طریق پشتیبانی یک سرویس معتبر متوجه کلاهبرداری شویم، حتماً از مکاتبات انجام یافته پرینت گرفته شود.

– توجه شود که هنگام رسیدگی به پرونده دادیار یا دادستان در باره جزئی ترین مسائل موجود در شکواییه تحقیق می کند. بنابراین در متن شکایت نباید ادعایی شود که متعاقباً قابل اثبات نباشد، فلذا هیچگاه نباید در آن به دیگران تهمت و افتراء زده شود.

– پرونده های مربوط به کلاهبرداری های اینترنتی و جرایم رایانه ای همیشه دارای شبهه های زیادی هستند. به همین دلیل دادیار و دادستان بطور مدام سوال می کنند تا به اتقان برسند. سعی شود حتی الامکان از کلمات تخصصی استفاده نشود

– در خلال اظهارات باید به مدارک موجود در پرونده استناد شود.

– در زمان رسیدگی به پرونده سوالاتی پرسیده می شود که این سؤالات ناشی از ابهامات موجود در شکایتنامه است. پس از توضیحات شفاهی باید مراتب کتباً نوشته شود. در این مرحله باید با حوصله و دقت و ذکر تمام جزئیات برخورد شود.

– گرچه افراد شاغل در این دادسرا غالبا تا حدودی با زبان انگلیسی آشنایی دارند. اما اگر مدارک همگی به زبان انگلیسی باشد، لازم است قبلاً از تمامی آنها در برگه ای جداگانه ترجمه تهیه شود.

– برای اثبات موجودیت و حقیقت مدارکی که در پرونده است احتمالا مجبور خواهیم شد که رمز عبور ایمیل و اکانتهای دیگر را به مقام قضایی بدهیم. از انجام آن دریغ نکنیم، زیرا اطلاعات خصوصی محفوظ خواهند ماند.

_______________________________________________________________________________________________________

[۱] – به فصل سوم قانون جرائم رایانه‌ای منتشره در شماره ۱۸۷۴۲- ۱۷/۴/۱۳۸۸ روزنامه رسمی تحت عنوان سرقت و کلاهبرداری مرتبط با رایانه مراجعه فرمایید.

[۲] – ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیک مصوبه ۲۴/۱۰/ ۱۳۸۲ مجلس شورای اسلامی.

[۳] – ماده ۶۸ قانون تجارت الکترونیک مصوبه ۲۴/۱۰/ ۱۳۸۲ مجلس شورای اسلامی.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا