تدلیس و فریب در ازدواج

تدلیس و فریب در ازدواج

مقدمه:

یکی از عواملی که در مراحل ابتدایی ازدواج ذهن برخی را مشغول می‎کند و در صورت فقدان آشنایی قبلی بعضاً موجب نگرانی می ‎شود، چگونگی اعتماد به اوصافی از قبیل تحصیلات عالیه، تمّکن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص و نیز تجرّد طرف مقابل می‎باشد. زیرا در پاره ای اوقات شاهد بوده ایم که یکی از زوجین ازدواج قبلی خود را پنهان کرده و حتی در مواردی مردی با داشتن همسر، خود را مجرّد معرفی و همسر دیگری اختیار کرده است. به همین جهت قانون برای طرف فریبكار اینگونه ازدواج‌ها مجازات تعیین و نیز از نظر مدنی امكان فسخ چنین نكاحی را فراهم نموده است و فرد فریب خورده مختار است كه با مراجعه به دادسرای محل وقوع جرم شكایت كیفری كرده یا در دادگاه خانواده محل اقامت تقاضای فسخ نكاح منعقده فی‌مابین را به عمل آورد.

آثار فریب در ازدواج

در این راستا قانون مدنی در ماده ۱۱۲۸ خود بیان می دارد: هرگاه در یکی از دو طرفین صفت خاصی شرط شده و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود. خواه وصف مذکور در عقد تصریح شده یا عقد بر اساس آن واقع شده باشد.

بنابراین حق فسخ از موجبات و علل انحلال ازدواج محسوب می گردد، که البته تشریفات خاص طلاق را هم ندارد. با این توصیف کسی که دارای حق فسخ می باشد (حسب مورد زوج یا زوجه)، باید اراده خود را بر فسخ به گونه ای اعمال کند. به طور مثال این امکان را خواهد داشت تا از طریق ارسال اظهارنامه رسمی یا پست سفارشی این کار را انجام دهد. البته به منظور آنکه بتواند انحلال نکاح را در دفتر رسمی و در شناسنامه خود به ثبت برساند و نیز برای حل اختلاف که اغلب در این گونه موارد پیش می آید رجوع به دادگاه لازم می شود. ضمناً لازم به توجه است که اعمال حق فسخ ناشی از تدلیس در ازدواج فوری می باشد، بنابراین اِعمال این حق بدون رعایت فوریت آن واجد آثار قانونی نخواهد بود.

از دیگر آثار فریب در ازدواج اگر توسط زوجه صورت گرفته باشد، مرد حق باز پس گیری مهریه مورد توافق را از زن تدلیس کننده دارد. به استثنای آنچه می تواند حداقل مهر باشد که این مقدار به لحاظ وقوع نزدیکی خواهد بود.

از دیگر آثار فریب در ازدواج توسط هر یک از طرفین می توان به امکان مطالبه خسارت اشاره نمود. به عبارتی دیگر هرگاه نکاح ناشی از تدلیس باشد، فریب خورده می تواند طبق قواعد مسئولیت مدنی از تدلیس کننده مطالبه خسارت کند، اعم از آنکه تدلیس کننده یکی از زوجین باشد یا شخص ثالث و نیز فارغ از آنکه همسر فریب خورده از حق فسخ خود استفاده کند یا خیر.

همچنین از نظر كیفری فریب در ازدواج به عنوان یكی از جرایم برضد حقوق و تكالیف خانوادگی تلقی شده به طوریکه ماده ۶۴۷ قانون مجازات اسلامی برای مرتكب آن مجازات حبس تعزیری از ۶ ماه تا ۲ سال در نظرگرفته است. مطابق این ماده قانونی چنانچه هر یك از زوجین قبل از عقد ازدواج طرف خود را به امور واهی از قبیل داشتن تحصیلات عالی، تمكّن مالی، موقعیت اجتماعی، شغل و سمت خاص، تجّرد و امثال آن فریب دهد و عقد بر مبنای هر یك از آن‌ها واقع شود مرتكب به حبس تعزیری از ۶ ماه تا ۲ سال محكوم می‌گردد.

گواهی تجرّد

قبل از شکل گیری امر ازدواج یکی از دغدغه های موجود این است که، فرد مورد نظر سابقه ازدواج رسمی دارد یا خیر، که در این ارتباط اخذ “گواهی تجرد” می تواند تا حدودی مشکلات مذکور را حل کند. در واقع، هر فردی می تواند از خواستگار یا دختری که قصد ازدواج با او دارد بخواهد گواهی مذکور را اخذ نماید. در این گواهی که ظرف مدت کوتاهی صادر می گردد، وضعیت ازدواج فعلی و قبلی شخص متقاضی منعکس می گردد. البته بعضی مشاغل برای استخدام یا برخی دانشگاه های خارجی هم از متقاضی، گواهی تجرّد می خواهند.

البته امکان اخذ این گواهی توسط شخصی غیر از صاحب شناسنامه وجود دارد، بنابراین در اینصورت چنین شخصی می بایست دارای وکالتنامه رسمی باشد و در آن به اخذ گواهی تجرد صراحتاً اشاره گردیده باشد.

متقاضی دریافت این گواهی می بایست اصل شناسنامه، یک برگ فتوکپی شناسنامه، تکمیل فرم درخواست، پرداخت هزینه طبق تعرفه جاری را به همراه داشته باشد.

این درخواست به صورت اینترنتی نیز امکان پذیر خواهد بود. فلذا افراد می توانند با مراجعه به نشانی اینترنتی سازمان ثبت احوال کشور به آدرس: www.sabteahval.ir   فرم درخواست را تکمیل و به صورت الکترونیکی ارسال کنند که پس از بررسی های لازم پیغامی مبنی بر آماده بودن گواهی تجرّد و مراجعه جهت دریافت آن برای متقاضی ارسال می شود.