🔖بنیان‌های تفکر هر جامعه‌ای براساس میزان مطالعه و سواد مردم آن شکل می‌گیرد به نحوی که با پایین آمدن آمار مطالعه و سرگرم بودن افراد در فضای مجازی، ساختارهای تفکر افراد از رشد باز می ایستد. البته منظور از سواد، سواد خواندن و نوشتن و یا تسلط بر دو زبان و یا حتی توانایی استفاده از کامپیوتر مدنظر نیست، منظور همان سوادی است که از نظر یونسکو به توانایی «تغییر» (Change) تعبیر شده است می باشد. همچنین می توان گفت باسواد کسی است که بتواند از خوانده‌ها و آموخته‌های خود، تغییری در زندگی خود ایجاد کند. در نتیجه یک جامعه بهره مند از سواد جامعه ایست که بتواند از معلومات و دانش خود تغییرات مثبتی را در جهت تکامل و پیشرفت خود پیشرفت ایجاد نماید.
📌افراد، با سواد رسانه‌ای قادر به کشف پیام‌های پیچیده‌ی موجود در محتوای رسانه های مختلف همچون تلویزیون، رادیو، روزنامه‌ها، مجلات، کتاب‌ها، بیلبوردهای تبلیغاتی، اینترنت و سایر رسانه‌های مستقل خواهند شد. سواد رسانه ای ارتباط مستقیمی با میزان سرانه مطالعه و کتابخوانی در جوامع پیشرفته داشته و به نوعی ارتباطی مستقیم و متقابل را دارا می باشند.📖
📌کتاب و فرهنگ کتابخوانی معیاری برای شناخت سواد و فرهنگ عامه است. هر اندازه ملتی کتابخوان باشد، میتوان به نرخ بهره وری در آن کشور پی برد. هر اندازه ملت کتابخوان باشد، میتوان به رواج فرهنگ علم ورزی و اقتصاد دانش بنیان آگاه شد. هر اندازه ملتی کتابخوان باشد، می توان به نقش مثبت سواد رسانه ای در ریل گذاری فکری بر ذهن مردمانش پی برد. کتاب، کالای فرهنگی و اثرگذاری است که همچنان در هزاره سوم، ارمغانی شگفت انگیز از هزاره دوم به شمار می رود. کتاب چه در وضعیت سنتی و چه در عرصه دیجیتال، رسانه ای تاثیرگذار و فراموش نشدنی بوده و عیار خوبی برای تامل بر فرهنگ یک جامعه و جامعه شناسی خودمانی است و مسیر صحیح سواد آموزی و کسب مهارت های مختلف را در ذهن افراد نهادینه می سازد.
⚠️در حال حاضر سرانه مطالعه در کشورمان نگران کننده است. آمار رسمی مطالعه در ایران زیر ۲۰ دقیقه است که با توجه به رتبه اول سرانه مطالعه در جهان به میزان بیش از ۹۰ دقیقه برای کشور ژاپن، این آمار بسیار نا امید کننده است. نگران کننده‌تر آن است که از این زمان مطالعه برای ایرانیان، ۶ دقیقه مربوط به مطالعه کتاب‌های درسی است!
🔎حال سوال اینجاست آیا با سرانه مطالعه زیر ۲۰ دقیقه در روز که بخشی از آن هم شامل مطالعات غیر تخصصی و علمی می باشد می توان امیدوار به ارتقاء سواد رسانه ای جامعه شد یا از طرف دیگر ارتقاء سواد رسانه ای در جامعه تا چه میزان می تواند بر سرانه مطالعه در کشور تاثیر گذاشته و باعث شکوفایی، پیشرفت و تحول در عرصه های مختلف گردد؟
💡در پاسخ باید گفت امروزه افراد به دلیل حضور در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی و عدم بهره گیری از سواد رسانه ای مناسب و کافی بر این باورند که می توانند تمامی اطلاعات و نیازهای خود را از این حوزه تامین نموده و بدون توجه به صحت و سقم اطلاعات در دسترس قرارگرفته از ان به عنوان مرجع و بدون نیاز به تحقیق و بررسی استفاده نمایند. لذا همواره بیش ازهر زمان دیگری خود را بی نیاز از مطالعه می بینند.
✅ برای رفع موانع و ایجاد زمینه و بستر لازم جهت ترویج و توسعه فرهنگ مطالعه، نهادهای مختلفی چون خانواده، مدارس و نظام آموزشی، کتابداران و کتابخانه‌ها، دولت؛ رسانه‌های گروهی؛ ناشران باید با رفع مشکلات موجود، هم سو و هم هدف، به سمت‌وسوی مشخصی حرکت کنند. همچنین در راستای ارتقاء سطح دانش و مهارتهای سواد رسانه‌ای می بایست تمامی متولیان این امر اعم از نهاد های دولتی همچون آموزش و پرورش، شورای عالی فضای مجازی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رسانه ملی و … . تک سایر نهادهای غیر دولتی و خصوصی همچون اندیشکده ها، پژوهشکده‌ها، انجمن ها و ….حتی تک تک پژوهشگران، اساتید، مدرسین و کارشناسان این حوزه بر اساس مسئولیت اجتماعی خود وظیفه دارند تمام اهتمام خود را در راستای پیاده‌سازی مفاهیم سواد رسانه‌ای بکار گیرند.
🖌مرتضی چشمه‌نور، کارشناس و پژوهشگر حوزه رسانه📖
منتشره در : انجمن سواد رسانه ای ایران
@MLiteracy
