موارد صدور قرار بازداشت موقت
بر اساس ماده ۲۳۷ قانون آیین دادرسی کیفری، صدور قرار بازداشت موقت در جرائم زیر، که دلایل، قرائن و امارات کافی بر توجه اتهام به متهم دلالت کند، تجویز شده است:
الف) جرایمی که مجازات قانونی آنها اعدام، حبس ابد یا قطع عضو باشد و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آنها ثلث دیه کامل یا بیش از آن است.
ب) جرایم تعزیری که درجه چهار و بالاتر هستند. مجازاتهای درجه چهار عبارتند از: حبس بيش از پنج تا ده سال، جزاي نقدي بيش از يكصد و هشتاد ميليون ريال تا سيصد و شصت ميليون ريال، انفصال دائم از خدمات دولتي و عمومي.
پ) جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور که مجازات قانونی آنها از قبیل درجه پنج (حبس بيش از دو تا پنج سال) درجه ۶ (حبس بيش از شش ماه تا دو سال) و بالاتر هستند. ادامه…
ت) ایجاد مزاحمت و آزار و اذیت بانوان و اطفال و تظاهر، قدرتنمایی و ایجاد مزاحمت برای اشخاص که به وسیله چاقو یا هر نوع اسلحه انجام شود.
ث) سرقت، کلاهبرداری، ارتشاء، اختلاس، خیانت در امانت، جعل یا استفاده از سند مجعول در صورتیکه مشمول بند (ب) این ماده نباشد و متهم دارای یک فقره سابقه محکومیت قطعی به علت ارتکاب هر یک از جرایم مذکور باشد.
شرط صدور قرار بازداشت موقت در موارد مذکور طبق ماده ۲۳۸ قانون آیین دادرسی کیفری، منوط به وجود یکی از شرایط زیر است:
الف) آزاد بودن متهم موجب از بین رفتن آثار و ادله جرم یا باعث تبانی با متهمان دیگر یا شهود یا مطلعان شود و یا باعث امتناع شهود از ادای شهادت شود.
ب) بیم فرار یا مخفی شدن متهم باشد و به طریق دیگر نتوان از آن جلوگیری کرد.
پ) آزاد بودن متهم مخل نظم عمومی، موجب به خطر افتادن جان شاکی، شهود یا خانواده آنان و خود متهم باشد.
مدت زمان بازداشت موقت
برابر ماده ۲۴۲ قانون آیین دادرسی کیفری، هرگاه در جرایم موضوع بندهای ماده ۳۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری شامل مجازاتهای سلب حیات، حبس ابد، قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن و مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر، تا دو ماه و در سایر جرایم تا یک ماه به علت صدور قرار تأمین، متهم در بازداشت بماند و پرونده اتهامی او منتهی به تصمیم نهایی در دادسرا نشود، بازپرس مکلف به فک یا تخفیف قرار تأمین است. اگر علل موجهی برای بقای قرار وجود داشته باشد، با ذکر علل مزبور، قرار ابقاء و مراتب به متهم ابلاغ میشود. بدین ترتیب متهم میتواند از این تصمیم ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به دادگاه صالح اعتراض کند. هرگاه بازداشت متهم ادامه یابد، مقررات ماده مورد بحث حسب مورد هر دو ماه یا هر یک ماه اعمال میشود. به هر حال مدت بازداشت متهم نباید از حداقل مجازات حبس مقرر در قانون برای آن جرم تجاوز کند و در هر صورت در جرایم موجب مجازات اعدام مدت بازداشت موقت از دو سال و در سایر جرایم از یک سال تجاوز نمیکند.