تکالیف ورّاث

تکالیف ورّاث

مقدمه:

چنانکه میدانیم انسان تا زمانی در برابر دیگران صاحب حق و تکلیف است که زنده است، لیکن بر اثر فوت تمامی این الزامات از بین می‎رود. به همین لحاظ پس از فوت هر کسی، اجرای محکومیت‎های مالی وی شامل جبران ضرر و زیان حاصل از جرم نیز، تا حدود ارزش ماترک بر عهده وراث قرار می‎گیرد، ولو این‎که محکومیت‎های کیفری شخصی مانند مجازات‎های بدنی و سالب آزادی و جزای نقدی، به ارث نمی‎رسد.

آثار فوت

در دعاوی حقوقی با فوت هریک از اصحاب دعوی، جریان دادرسی به‎طور موقت متوقف می‎شود و پس از تعیین جانشین، دوباره به جریان می‎افتد، اما در دعاوی کیفری با فوت متهم، دعوی به کلی ساقط می‎گردد، مگر این‎که علاوه بر جنبه عمومی دارای جنبه خصوصی مانند پرداخت دیه باشد که در این‎صورت، مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

بز اساس قانون ورثه ملزم نیستند غیر از ترکه چیزی به بستانکاران بدهند و اگر ترکه برای اداء تمام دیون کافی نباشد ترکه مابین تمام بستانکاران به‌نسبت طلب آن‎ها تقسیم می‌شود مگر این‎که آن را بدون شرط قبول کرده باشند. لهذا اگر از میت مالی باقی مانده باشد و ورثه آن را قبول کنند، مسئولیت تصفیه ترکه بر عهده آن‎ها خواهد بود. بدیهی است در صورتیکه ترکه را رد کنند، تصفیه آن با دادگاه خواهد بود، از آنجایی‎که هر‎کس مسئول ایفای تعهدات خود در برابر دیگران است، ورثه مسئولیتی در قبال تعهدات و دیون موّرث ندارند.

با این توصیف قبول ترکه توسط ورثه که نشان آن تصرف در اموال میت است، ورثه را به‎طور ضمنی، ملزم به ادای دیون متوفی از محل اموال به جای مانده می‎کند، گرچه ورثه به‎غیر از اموال مورّث تکلیفی به پرداخت از محل اموال خود به بستانکاران ندارند.

بی‎تردید چنان‎چه ما‎ترک برای ادای تمام دیون کافی باشد، مابین تمام بستانکاران به نسبت طلب آن‎ها تقسیم می‌شود. با وجود این، اگر هم معاملاتی انجام شود صحیح نبوده و طلبکاران می‌توانند آن را برهم بزنند.

بنابراین هنگامی‎که فردی از دنیا می‌رود، باید بدهی وی ‌‌از آن‎چه باقی گذاشته پرداخت و سپس نسبت به تقسیم آن بر اساس سهم‎الارث قانونی اقدام شود. به‎طور مثال هرگاه شخصی به فردی یک میلیون بدهکار باشد که باید یک سال دیگر پرداخت کند، ولی بدهکار دو ماه بعد از دریافت فوت کند، طلبکار می‌تواند بعد از فوت طلب خود را از ترکه متوفی دریافت کند.

در هر‎حال حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق می‌گیرد و باید قبل از تقسیم آن ادا شود، از قرار ذیل می‌باشد:

ابتدا باید هزینه کفن و دفن و دیگر هزینه‌های ضروری از قبیل هزینه حفظ و اداره ترکه از ترکه داده شود. در برداشتن وجه نقد یا فروش قسمتی از ترکه که برای هزینه کفن و دفن متوفی لازم است، اجازه تمام ورثه و اشخاص ذینفع در ترکه لازم نیست.

چنان‎که اشاره شد دیون و واجبات مالی متوفی (یعنی طلب طلبکار یا طلبکاران) باید پرداخت شود.

هم‎چنین وصایای میت تا ثلث ترکه بدون اجازه ورثه و زیاده بر ثلث با اجازه آن‎ها، بنابراین زمانی نوبت به اجرای وصیت می‌رسد که دو مورد اول انجام شده باشد.

شایان ذکر است که برخی از افراد دارای حق تقدم می‌باشند، که عبارتند از:

الف) حقوق خدمه خانه برای مدت سال آخر قبل از فوت.

ب) حقوق خدمت‎گزاران محل کار متوفی برای مدت شش ماه قبل از فوت.

ج) دستمزد کارگران روزمزد یا هفتگی، برای مدت سه ماه قبل از فوت

د) نفقه و مهریه زن

در خصوص تکالیف مالیاتی قابل توجه است که از آن‎جا که سهم‌الارث نیز یک نوع مال یا حقوق مالی وراث محسوب می‌شود طبق قانون مالیات‌های مستقیم، بر اساس تعرفه‌های مشخص که تا میزان خاصی نیز معاف از مالیات است، مشمول مالیات می‌شود.

البته میزان این مالیات چون برمبنای ارزش منطقه‌ای محاسبه می‌شود و معافیت‌های مالیاتی نیز در آن اعمال می‌شود، مبلغ قابل توجهی نیست. در حالی که این مالیات فقط برای اموال دارای سند که سابقه ثبتی دارند، اعمال می‌شود به‎طوری‎که اسناد غیررسمی و اموال منقول و هر‎گونه مالی که سابقه ثبتی نداشته و نقل و انتقال رسمی نیز درباره آن صورت نمی‌گیرد، مشمول مالیات نمی‌شود.

در پایان و در پاسخ به این سؤال که در فرض این‎که متوفي بدهكار باشد، براي مثال قبل از فوت محكوم به پرداخت ديه شده باشد، آيا مي توان اين مبلغ را از حقوق مستمري برداشت كرد، باید گفت، مستمري جزو تركه نيست، بلكه حقي است كه قانون با هدف حمايت مالي از بازماندگان مستخدم فوت شده در نظر گرفته است. بنابراين پرداخت بدهي متوفي از محل مستمري فاقد وجاهت قانوني است و امكانپذير نمي‎باشد. اما در مورد بيمه عمر اين سرمايه جزو ماترك محسوب نمي‎شود و اگر بيمه‎گذار شرايط خاصي در مورد نحوه تقسيم آن در قرارداد بيمه آورده باشد، مطابق همان رفتار و سرمايه مزبور بين وراث تقسيم مي‎شود. اگر در بيمه‎نامه سهام وراث تعيين نشده باشد، اين سرمايه بر مبناي قاعده ارث بين وراث تقسيم خواهد شد.

حقوق بازماندگان مشمولین صندوق بازنشستگی کشوری

ﻫﺮﮔﺎﻩ ﮐﺎﺭﻣﻨﺪ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻳﺎ ﺑﺎﺯﻧﺸﺴﺘﮕﯽ ﻓﻮﺕ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭﺭّﺍﺙ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻭﯼ شامل افراد ذیل، استحقاق دریافت ﺣﻘﻮﻕ ﻭﻇﻴﻔﻪ دارند:

ﻫﻤﺴﺮ

ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺫﮐﻮﺭ (ﭘﺴﺮ) ﺗﺎ ﺳﻦ ۲۰ﺳﺎﻝ ﻭ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼﺕ ﻋﺎﻟﯽ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺳﻦ ۲۵ ﺳﺎﻟﮕﯽ

ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﻭ ﻧﻮﺍﺩﮔﺎﻥ ﺍﻧﺎﺙ (ﺩﺧﺘﺮ) ﺑﻪ ﺷﺮﻁ ﻧﺪﺍﺷﺘﻦ ﺷﻐﻞ ﻭ ﺷﻮﻫﺮ

ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﻴﺎﺕ ﻣﺘﻮﻓﯽ ﺗﺤﺖ ﺗﮑﻔﻞ ﻭﯼ ﺑﻮﺩﻩ باشند

ﺷﻮﻫﺮ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﻞ ﻭ ﺍﺯ ﮐﺎﺭ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﻴﺎﺕ ﻋﻴﺎﻝ ﻣﺘﻮﻓﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﺗﺤﺖ ﺗﮑﻔّﻞ ﻭﯼ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ

ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﻭ ﻧﻮﺍﺩﮔﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﻴﻞ ﻭ ﻳﺎ ﻧﺎﻗﺺ‎ﺍﻟﻌﻀﻮ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻣﺎﺩﺍﻡ‎ﺍﻟﻌﻤﺮ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮐﺎﺭ نباشند

ﺑﺎﺯﻧﺸﺴﺘﻪ ﻣﺘﻮﻓﯽ

ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺑﺎﺯﻧﺸﺴﺘﻪ‎ﺍﯼ ﻓﻮﺕ ﺷﻮﺩ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻳﮏ ﺭﻭﺯ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻓﻮﺕ ﺑﺮﺍﯼ ﻭﺭّﺍﺙ ﻭﺍﺟﺪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭﯼ ﺣﻘﻮﻕ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ.

ﻣﺪﺍﺭﮎ لازم جهت ﺑﺮﻗﺮﺍﺭﯼ ﺣﻘﻮﻕ ﻭﺭﺍﺙ به شرح ذیل است:

ﮐﭙﯽ ﻋﻘﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﻳﺎ ﮔﻮﺍﻫﯽ ﺣﺼﺮ ﻭﺭﺍﺛﺖ

ﮐﭙﯽ ﺻﻔﺤﻪ ﺍﻭﻝ ﻭ ﺩﻭﻡ ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﻭﺭﺍﺙ ﻭﺍﺟﺪ ﺷﺮﺍﻳﻂ

ﮐﭙﯽ ﮔﻮﺍﻫﯽ ﻓﻮﺕ ﻣﺴﺘﺨﺪﻡ (ﺻﺎﺩﺭﻩ ﺍﺯ ﺛﺒﺖ ﺍﺣﻮﺍﻝ)

ﻓﺮﻡ ﺗﻌﻬﺪ‎ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ ﻋﺪﻡ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﻭ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺑﻪ ﮐﺎﺭ ﺟﻬﺖ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻧﺎﺙ

ﺩﺭ ﺻﻮﺭتی‎که ﻭﺭﺍﺙ ﺫﮐﻮﺭ (ﭘﺴﺮ) ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ۲۰ ﺳﺎﻝ ﺳﻦ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺍﺭﺍﺋﻪ ﮔﻮﺍﻫﯽ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼﺕ ﻋﺎﻟﻴﻪ ﺿﺮﻭﺭﯼ ﺍﺳﺖ.

شایان ذکر است‎که، همین حقوق برای بازماندگان قانون تأمین اجتماعی که واجد شرایط مواد ۸۰ تا ۸۳ هستند، در نظر گرفته شده است. مضافاً این‎که، حمایت‎های قانونی سازمان تأمین اجتماعی برای بازماندگان تنها منحصر به مستمری ماهیانه نیست. بلکه برخورداری از خدمات بهداشتی و درمانی، دریافت بن (کالابرگ)،کمک هزینه مسکن، کمک هزینه همسران متکفّل فرزند، کمک هزینه اولاد و عیدی از دیگر خدماتی است که به بازماندگان بیمه شدگان و مستمری بگیران متوفی ارائه می‎شود.