مقدمه
پیش از عمل جراحی رضایتنامهای از بیمار یا نزدیکان او گرفته میشود تا اگر در حین عمل اتفاقی برای بیمار افتاد، پزشک بتواند با استناد به آن در معرض مسئولیت کیفری قرار نگیرد اما آیا پزشک میتواند در تمامی موقعیتها به این رضایتنامه استناد کند یا اینکه استناد به آن نیاز به شرایط خاصی دارد؟
آرزوی بزرگی است که ای کاش پای هیچکس به بیمارستان باز نشده و از این پس هم باز نشود اما اگر این اتفاق برای خودتان یا یکی از نزدیکانتان افتاده باشد و در معرض عمل جراحی قرار گرفته باشید، با فرمی تحت عنوان رضایتنامه مواجه شدهاید که پیش از آغاز عمل جراحی از بیمار یا نزدیکان او گرفته میشود تا اگر در حین عمل جراحی اتفاقی برای بیمار افتاد، پزشک بتواند با استناد به آن رضایت نامه در معرض مسئولیت کیفری قرار نگیرد اما سوال این است که آیا پزشک میتواند در تمامی موقعیتها به این رضایتنامه استناد کند یا اینکه استناد به آن نیاز به شرایط خاصی دارد؟ در داستان یک پروندهی امروز به این پرسش، پاسخ خواهیم داد.
خانم یاسینی در سال ۹۱ برای مداوای بیماری خود به آقای شیرزادزاده به عنوان پزشک مراجعه میکند. در جریان مداوا و درمان، نه تنها بیماری وی بهبود پیدا نمیکند بلکه آسیبهای مربوط به جراحی موجب میشود که وی تعداد بسیاری از دندانهای خود را از دست بدهد. خانم یاسینی برای شکایت از پزشک معالج خود راهی دادسرا میشود. پس از انجام تحقیقات اولیه پرونده به دادگاه فرستاده میشود و قاضی دادگاه نخستین با درنظرگرفتن شواهد موجود در پرونده، پزشک را به علت عدم رعایت مقررات علمی و فنی مربوط به طبابت، به پرداخت دیه محکوم میکند. آقای شیرزادزاده در دادگاه تجدیدنظر به این رأی اعتراض میکند و رأی در دادگاه تجدیدنظر نیز مورد تأیید قرار میگیرد. با توجه به اینکه این رأی توسط دادگاه تجدیدنظر صادر شده بود، به محض صدور قطعیت یافت و از این رو، دیگر امکان اعتراض به آن وجود نداشت. به همین جهت آقای شیرزادزاده که از صدور این حکم متضرر شده بود، به دیوان عالی کشور مراجعه نمود و با استناد به این دلیل که وی قبل از معالجه از خانم یاسینی برائتاخذ کرده بود، از دیوان عالی درخواست اعاده دادرسی نمود(یعنی درخواست نمود تا به رأی صادرهای که قطعی شده بود مجدداً رسیدگی نماید). علاوهبراین تقاضا نمود که پرونده مجدداً در پزشکی قانونی مورد بررسی قرار گیرد. دیوان عالی کشور جلسهای را برای رسیدگی به این موضوع تشکیل داد و درخواست اعادهدادرسی را رد کرد. استدلال دیوان عالی کشور در صدور رأی این بود که هرآنچه که پزشک معالج به آن اشاره نمودهاست، تکرار ادعاهای قبلی وی میباشد. علاوهبراین زمانی گرفتن برائت یا رضایت از بیمار موجب عدم مسئولیت پزشک میشود که وی در جریان مداوا و درمان بیمار خود تمامی مقررات علمی و فنی را رعایت کرده باشد. بنابراین اگر پزشک در جریان عمل جراحی یا هر یک از مراحل درمان، با رعایت نکات علمی دست به انجام این امور نزند نمیتواند به رضایت یا برائت بیمار که قبل از عمل جراحی از او یا خانوادهی او در بیمارستان گرفته میشود، استناد کند. در حالی که در این پرونده نظریه کمیسیون پزشکی حکایت از این مطلب دارد که آقای شیرزادزاده به عنوان پزشک معالج، در جریان درمان مرتکب تقصیر شدهاست؛ یعنی مقررات علمی و فنی را رعایت نکردهاست.
